برگی از تاریخ : پاسخ شاه به اولتیماتوم فورد - ۲۶ آبان ۱۳۵۵

اولتیماتوم فورد ..........اعلیحضرتا، تصمیم شما مبنی بر اینکه در اجلاس اوپک، در «بالی» [جزیره] در ماه مه، بر افزایش بهای نفت پافشاری نکنید، عملی سیاستمدارانه بود که در تعیین نتیجه ان اجلاس حائز اهمیت می باشد. احتراز از افزایش بهای نفت از چنان اهمیتی در حفظ بهبود اقتصادی جهان که اینک در شرف ان هستیم برخوردار است که با نوشتن این نامه خواه رهبری سازنده مداوم شما به منظور ممانعت از چنین افزایشی میباشیم. نگرانی من از این جهت است که روندهای مساعد در راستای بهبود اقتصادی به وسیله اثرات منفی تورم و عدم موازنه پرداخت های حاصله ای افزایش جدید بهای نفت بر عکس شود. تعدادی از کشورهای صنعتی مهم که مشکلات اقتصادی و خطر بی ثباتی سیاسی مرتبط با ان را تجربه می کنند، در صورتی که سال آینده با افزایش جدید بهای نفت روبرو شوند، با مشکلات اقتصادی باز هم جدیدتری مواجه خواهند شد. بنابراین ماهیت آسیب پذیری و نامساوی بهبود اقتصادی جهان مستلزم این است که ملت های مسؤول از اقداماتی که آنرا به مخاطره می اندازد، احتراز کنند. کیسینجر[هنری] وزیر امور خارجه در مذاکراتش با شما در ماه اوت گذشته از نگرانی شما در مورد نیاز به حفظ همکاری های نزدیک بین دو کشورمان، به رغم مخالفت کنگره و سایر محافل، مطلع شد. همنطور که وزیر وزیر خارجه به عرض شما رسانید، این دولت مصمم به ادامه همکاری با کشور شما در ارتباط با گسترش تشکیلات نظامی و دستیابی به اهداف توسعه اقتصادی تان میباشد. اطمینان دارم که شما کاملا در جریان مقاومت موفقیت آمیز دولت در برابر کوشش های کنگره در مگومات از فروش هواپیمای اف-۱۶ و سایر تجهیزات به ایران قرار گرفته اید. لیکن درگیری با بعضی از بخش های افکار عمومی آمریکا درباره این موضوع به هیچوجه حل نشده، و ترس من از این است که سال آینده فشار بیشتر و بزرگتری وارد خواهد آمد. با همکاری مشترک، ما می توانیم بر این فشار فائق آییم و روابط نزدیک بین دو کشورمان را تحکیم بخشیم. لیکن حمایت ایران از تصمیم اوپک به افزایش بهای نفت در این زمانه، بهانه را به دست ان کسانی خواهد داد که روابط ما را مورد حمله قرار داده اند. با توجه به این وضعیت تصور میکنم نتیجه اجلاس دسامبر اوپک عواقب گسترده اقتصادی و سیاسی در بر داشته. بنابر این از اعلیحضرت تقاضا میکنم هنگام تصمیم گیری در اینباره، این نگرانی ها را مورد توجه جدی و مثبت خود قرار دهید -

پاسخ شاه .............جناب آقای رییس جمهوری، همانطور که استحضار دارید، ایران در اجلاس سازمان اوپک در ماه مه روی افزایش بهای نفت اسرار نورزید، آنهم به رغم اینکه بسیاری از کشورهای صادر کننده عضو اوپک ثابت کرده بودند که کشورهایشان قوه خرید خود را دست داده اند. در «بالی» [جزیره] امید ما این بود که وضعیت اقتصادی دنیا بهبود یابد و ضمنا کنفرانس پاریس، بین شمال و جنوب، منجر به برخی رویداد های اساسی به نفع همگان شود. آقای رییس جمهوری، در ارتباط به اشاره شما به پیشرفت دستیابی کشورهای صنعتی در کنترل تورم، باید تذکر دهم که ممکن است این امر در مورد ایالات متحده آمریکا، جمهوری فدرال آلمان و ژاپن صدق کند. از سوی دیگر، ما میدانیم که اقتصاد کشورهای توسعه یافته جهان، بیمار و در وضعیت وخیمی است. ما ضمنا از انگلستان، فرانسه، ایتالیا هم کالا میخریم و میبینیم که تورم آنها به شدت بالا میرود، گهگاه حتا به میزان بیش از بیست درصد. من میدانم که موازنه پرداخت های آنها وخیم است. اما یقینا این امر خودکشی ما را بخاطر پرداختن بهای شکست یا عدم توانایی آنها به سر و سامان دادن اوضاعشان، توجیه نمی کند. جناب آقای رییس جمهوری، شما به علاقه قلبی من در حفظ روابط نزدیک بین دو کشورمان واقفید. لیکن چنانچه در کنگره و سایر محافل، مخالفت هایی در دیدن ایرانی مرفه و از لحاظ نظامی قوی وجود داشته باشد، منابع دیگری هم، هستند که ما می توانیم به آنها رو بیاوریم، زیرا که زندگی ما در دست آنها نیست. چنانچه این محافل غیر مسؤولند، دیگر جای امیدواری نیست، اما چنانچه مسؤول باشند، یقینا از نحوه برخوردشان با کشور من تأسف خواهند خورد. هیچ چیز ما را بیش از این لحن تهدید آمیز برخی محافل و طرز رفتار پدرسالارانه آنها به واکنش تحریک نمیکند. جناب آقای رییس جمهوری، چنانکه شما هم بدون شک موافقید، ایران، همیشه پیروو سیاست خویشتنداری و میانه روی بوده، لیکن وضع غیر قابل تصور اقتصادی بعضی از کشورهای غربی طوری است که اگر ما به تهی کردن این ثروت فنا پذیر و گرانقدرمان بپردازیم فقط به این خاطر که اجازه دهیم این کشورها به سیاست بازیها و عدم قاطعیت در تصمیم گیری ادامه دهند، تاریخ ما را نخواهد بخشید -

منبع : کتاب پیروزی تاریخی نوشته امیر فیض