اگر شما نیز پناهنده باشید و در یکی از شهرهای پناهنده پذیر ترکیه زندگی می کنید شاید روزانه یا در طی هقته این موضوع را شنیده اید و یا دیده اید که برخی از دوستان، آشنایان و افرادی که می شناختید عطای پناهندگی یو ان را به لقایش بخشیده اند و به ایران بازگشته اند . همانطور که در مقاله ای که در ماه قبل نوشتم میزان پناهندگان ایرانی در سال 2016 میلادی با افزایش 5 برابر نسبت به سال 2012 مواجه شده است و این موضوع باعث طولانی شدن روند بررسی پرونده ها گردیده است .البته سیاست خود سازمان ملل در این رابطه نیز نباید دست کم گرفت که با با افزایش تقاضای پناهندگانی از جانب ایرانیان روند بررسی پرونده ها را با تاخیر انجام می دهد.
پناهجو اصولا به شخصی اطلاق می شود که به علت در خطر بودن جان در کشور خود به علت تحت تعقیب یا مجازات بودن از طرف حکومت یا دلایل دیگر در کشور خود نتواند زندگی کند و برای همیشه تصمیم به خروج از کشور می گیرد . این مورد با مهاجرت کردن تفاوت بسیار دارد ، زیرا مهاجرت امری است خودخواسته بدون داشتن مشکلات بزرگ و خاص و تبعا با داشتن حق انتخاب کشور مورد نظر و امکان بازگشت به کشور خود در هر زمان که فرد بخواهد ، اما پناهندگی به معنی خروج مادام العمر یا تبعید از کشور است و برای پذیرش آن ملزوم است به آوردن دلیل و مدرک برای سازمان ملل متحد که شخص از جانب حکومت تحت تعقیب یا شکنجه یا خطر جانی قرار دارد .
علت های بازگشت پناهندگان :
از علت های عمده که پناهندگان ایرانی در ترکیه را به فکر بازگشت به ایران می اندازد می توان به موارد زیر اشاره کرد :
1- فشار اقتصادی :
فشار اقتصادی یکی از دلایل عمده ای است که پناهندگان را وادار به بازگشت به ایران می کند ، برای یک زندگی معمولی یک فرد در ترکیه دست کم نیاز به ماهی 500 دلار آمریکا است ، حال وقتی پناهنده نتواند این میزان هزینه را تامین کند زیر فشار قرار خواهد گرفت . معمولا افراد با تصور اینکه در ایران کاری را بلد هستند و در ترکیه می توانند آن کار را ادامه دهند به ترکیه وارد می شوند . بسیار دیده شده است که "دکترها" و " مهندسین " که در ایران شغل و امکانات خوب داشته اند در اینجا مجبور به انجام کارگری همراه با تحقیر و توهین شده اند ، چون نمونه کارگری در ترکیه نیز بسیار با ایران تفاوت دارد . معمولا اینجا چیزی به اسم از زیر کار در رفتن معنایی ندارد و شما اگر روزانه 12 ساعت تعهد کارگری کردن دارید عین 12 ساعت را از شما کار خواهند کشید . بارها دیده شده است که بسیاری از کارفرمایان ترک از دادن حق و حقوق پناهنده خودداری می کنند چون از نظر قانونی هیچ نهاد حمایتی برای یک پناهنده که می خواهد کار کند وجود ندارد و این نمونه کارها هم کار سیاه محسوب شده که در صورت مطلع شدن دولت ، پناهنده بین 2400 تا 4800 لیر ترکیه جریمه خواهد شد و کارفرمای ترک نیز 6 هزار لیره ترکیه جریمه پرداخت خواهد کرد . حقوقی نیز به پناهنده و یا به اصطلاح خارجی تعلق می گیرد نصف حقوق یک ترک هست مثلاحقوی کارگری در رستوران برای روزی 30 لیر یا کارگری در کارخانه ها برای روزی 35 لیر صورت می گیرد که بازهم با امکان خورده شدن پول توسط صاحب کار و انواع تحقیر همراه است .
از سوی دیگر شهرهایی که به عنوان شهرهای پناهنده پذیر محسوب می شوند ، شهرهای بسیار کوچک بوده که امکانات کار برای خود مردم آن شهر نیز وجود ندارد چه برسد به پناهجویان خارجی ، چون این تصور غلط در بسیاری از ایرانیان وجود دارد که ما به ترکیه می آییم و در مدت اقامتان در ترکیه کار می کنیم و خرج زندگی خود را بیرون خواهیم آورد و در رویای خود زندگی در شهرهای " استانبول " و "آنکارا " و "آنتالیا" را می بینند ولی پلیس آنها را به شهرهایی مثل " اوشاک" و "نوشهیر" و "ارزنجان " می فرستد که شاید در طول عمر خود نام آنها را نشنیده باشند چون اصولا هیچ گاه شهرهای تراز اول ترکیه برای محل نگهداری پناهنده اختصاص نمی یابد .
همه دلایل بالا و فشارهای اقتصادی در تامین خرج و مخارج زندگی آنهم در روندهای 4-5 ساله باعث بریدن پناهنده و بازگشتش به ایران می شود .
2-روابط اجتماعی و از بین رفتن اصول خانوادگی و اخلاقی:
شاید ورود به ترکیه سکولار که آزادی اجتماعی نیز تا حدود مطلوبی در آن وجود دارد باعث نوعی خوشایندی اولیه ایرانی هایی شود که بدان وارد می شوند اما روی دوم این آزادی ها به وجود آمدن یک سری مشکلات اجتماعی و خانوادگی در افراد نیز می باشد . بسیار دیده شده است که زوج های جوان حتی با وجود فرزند به ترکیه آمده اند در همان سالهای اول دچار گسیخته شدن بنیان خانواده اشان شده است . علت و دلایل این امر بسیار زیاد است که اگر بخواهیم آنها را در اینجا بیاوریم حکایت مثنوی هزار من کاغذ است ولی عمده ترین دلایل آن میتواند موارد زیر باشد :
الف - یافتن دلباختگان تازه : وقتی یک زوج به ترکیه وارد می شوند احتمالا با هزاران امید و آرزو که بله 1 یا 2 سال تحمل کرده و به کشور سوم خواهیم رفت ، اما وقتی با یک روند طولانی مواجه شده ، مشکلات اقتصادی بر آنها فشار آورده و احیانا یک یا چند استیناف و گرفتن جواب منفی از سازمان ملل مواجه می شوند روابط بین آنها به سردی می گذارد این زوجین همچنین در این راه با ایرانیان دیگر آشنا می شوند که انواع و اقسام تیپ انسان ها را می توان در آنها دید ، همین موضوع و آشنایی و نیاز به یک آغوش جدید که به اصطاح آنها را درک کند سبب می شود که یک روابط خانوداگی که نسبتا خوب نیز بوده است از هم پاشیده و به علت فشار روحی طرفین از هم جدا شده و پس از آن نیز مجبور به بازگشت به ایران شوند.
ب- فشار محیط : محیط نیز به هر صورتی در حال سو استفاده از یک پناهجویی است که تازه به ترکیه آمده است به خصوص اگر این پناهجو زن نیز باشد هر کس به طریقی میخواهد او را مورد سو استفاده جنسی قرار دهد ، از برخی از صاحب کاران ترک گرفته تا ایرانی هایی که بهانه کمک به فرد نزدیک می شوند ، این سو استفاده های متعدد سبب تخریب روحیه فرد و به ناچار موجبات بازگشتش را فراهم می کند .
3- محدود شدن در شهر و امضای هفته ای : همانطور که می دانید هر پناهنده موظف است در هفته بین یک تا سه روز خود را در محل پلیس و یا اداره مهاجرت در شهر خود حاضر شود و با اثر انگشت حضور خود را در شهر اعلام کند ، این مساله اگر به صورت چند امضا پشت هم صورت نگیرد ، پلیس می تواند پرونده فرد را بسته و از کشور ترکیه به ایران دیپورت کند . همچنین پناهنده بدون اجازه پلیس از شهری که در آن امضا می کند نمی تواند خارج شود که خود القا کننده حس بودن در زندان را به فرد می دهد . این موضوع موقعی حاد می شود که پناهنده مدت چندین سال مجبور به ماندن درون یک شهر می شود .
4-استیناف یا جواب رد گرفتن : عامل دیگر که موجب بازگشت پناهنده به ایران می شود نگرفتن جواب قبولی از سازمان ملل است ، چون وقتی پناهنده بعد از چند سال ماندن در ترکیه پرونده اش از جانب سازمان ملل رد می شود عملا هم امکان دیپورت به ایران را دارد و هم تمام امید خود به رفتن به کشور دیگر را از دست می دهد .
5- طولانی شدن روند ماندن در ترکیه : روندی که در این سالها سازمان ملل با افزایش میزان پناهنده ایرانی پیش گرفته است مدت زمان بررسی پرونده های پناهنده ها را افزایش داده است . این خود عاملی برای دلسرد شدن افرادی شده است که هیچ مشکلی در ایران نداشته و صرفا برای رفتن به کشور دیگری آمده اند و اعلام پناهندگی کرده اند . این موضوع باعث می شود که این افراد وقتی مجبور به بودن در یک روند بین 4 تا6 ساله در ترکیه شوند و تمامی سختی هایی که در بالا ذکر شد را تحمل کنند عطای پناهندگی را به لقایش بخشیده و به ایران باز میگردند.
حال که علت های بازگشت پناهندگان ترکیه به ایران را فهمیدید خوب است بدانید که چه کسانی بیشتر دیگران را تشویق به خروج از کشور می کنند و چه نفعی برای آنها دارد :
1- فروشندگان کیس و کاسبان پناهندگان : این افراد کسانی هستند که از بدبختی و یا منفعت طلبی یک پناهنده که معمولا مشکلی داخل کشور نداشته و صرفا آمده است تا به کشور دیگری برود سو استفاده کرده و ابتدا تحت عنوان کمک و با وجه هایی انسان دوستی ظاهر می شوند سپس به افراد نزدیک شده و اقدام به دادن یک داستان دروغین به فرد به عنوان کیس می کنند ، چونکه معمولا این داستان ها کلا دروغی بیش نیست این نوع پرونده ها با جواب منفی در سازمان ملل مواجه می شوند ولی آنکه ضرر کرده آن پناهنده تازه واردی است که چند هزار لیر بابت یک کیس به فرد کیس فروش و کیس ساز تقدیم کرده است .
2-عده ای از وکلا : عده ای از وکلا چه از نوع ترک چه ایرانی هستند که زندگی اشان از قبل بدبختی پناهنده ای میگذرد که دوست دارد به کشور سوم برود . این وکلا نیز با طلب کردن چند هزار دلاری اقدام به نوشتن کیس می کنند و یک ورژن بالاتر از کیس نویسان معمولی هستند ولی نان آنها هم از این راه است . این افراد نیز معمولا همیشه ایرانیان دیگری در دست و بال خود دارند و افراد را به خروج از کشور و پناهنده شدن تشویق می کنند .
3-اقوام ، آشنایان ، همشهریان : اقوام و آشنایان و همشهریان افراد دیگری هستند که افراد داخل کشور را به خروج و آمدن و پناهنده شدن تشویق می کنند ، همیشه نیز داستان هایی که " فلان فرد ظرف مدتی کوتاهی به امریکا و کانادا رسیده و اکنون در نایت کلاب های لاس وگاس دارد خوش می گذراند " در آستین دارند . البته این افراد بیشتر برای پر کردن خلا تنهایی خود اقدام به کشیدن فامیل و آشنا به دنبال خود می کنند .
4- افراد تنها ، تیغ زنهای مجرد یا متاهل : نوع دیگری که معمولا به افراد داخل کشور اصرار به خروج می کنند افراد تنهایی هستند که سعی می کنند تنهایی خود یا بی پولی خود یا هر مشکل جنسی و روحی خود را با یک نفر دیگر که آن را تشویق به خروج می کند جبران کنند . آنها نیز داستانهایی در آستین در باب رفتن های 2 روزه به آمریکا و کانادا و امثالهم و.... دارند .
اما حقیقت داستان چیست ؟ حقیقت چیزهایی بود که برای شما در بالا عنوان کردم ، اگر واقعا توسط جمهوری اسلامی تحت تعقیب نیستید یا جان شما در ایران به هر علتی در خطر نیست خروج از کشور نه تنها کار عاقلانه ای نیست بلکه سبب از دست رفتن هستی ، زندگی و عمر و حتی خانواده شما در ترکیه خواهد شد . هر کس نیز شما را به گونه ای تشویق به خروج از کشور کرد باید ابتدا خود شخص را بررسی کنید که به چه علت این کار را می کند .
اگر در اینجا افسانه های چون گرفتن حقوق ماهیانه از سازمان ملل ، رفتن یک ساله به یک کشور دیگر ، زندگی و کار خوب در ترکیه و امثالهم شنیده اید باید بگویم که شایعاتی بیش نیست .
این نکته را باید اضافه کنم من به عنوان یک وبلاگنویس سیاسی به خوبی فضای داخل کشور ، سختی ها ، مشکلات ، فشار اقتصادی ، نبودن کار ، فشارهای روحی و روانی که به بسیاری از شما وارد شده است را می دانم ولی خروج برای این مشکلات نیز راه حل نیست چون در اینجا نیز با شکل و نوع تازه ای از این مشکلات آشنا خواهید شد که شاید موجب عمری پشیمانی باشد.
